TÌM THẤY LUCY VÀ CÁC HÓA THẠCH QUÝ BÁU KHÁC

[atena]

Võ Thị Huỳnh Như





Tổ tiên đầu tiên của loài người chúng ta là
ai? Trong bài viết này nhà cổ nhân học người Mỹ, Donald C. Johanson nói về việc
tìm kiếm các bằng chứng hóa thạch trong những năm qua tại thung lũng Rift (Châu
Phi) của ông, bao gồm cả việc ông tìm được một hóa thạch 3-triệu năm tuổi của
con người tổ tiên, mà ông đã đặt tên là Lucy. Báo cáo này đựoc trình bày đầu
tiên trong Niên giám của Encarta vào tháng một năm 1997.


TÌM
THẤY LUCY VÀ CÁC HÓA THẠCH QUÝ BÁU KHÁC


ViệcSearching for the fossilized remains of our earliest human ancestors has
taken me to various locations in Africa's Great Rift Valley. tìm kiếm
các di cốt hóa thạch của tổ tiên sớm nhất của con người chúng ta đã đưa tôi đến
nhiều địa điểm khác nhau ở thung lũng Great Rift của Châu Phi.The rift, a geological feature that is
visible from space and has developed over the last 25 million years, provides
ideal fossil hunting territory. Đó là một vết rạn nứt đã phát triển
trong hơn 25 triệu năm qua, một hiện tượng địa chất có thể nhìn thấy từ không
gian và là nơi lý tưởng cho việc săn tìm hóa thạch.


Trong hàng triệu năm, phần phía đông của
Châu Phi, đặc biệt là bán đảo Đông Bắc Châu Phi (còn gọi là bán đảo Somalia, nằm
dọc phía nam vịnh Aden, giáp với biển Ả Rập), bao gồm Somalia, Ethiopia và
Eritrea, đã từ từ tách từ khỏi lõi của lục địa Châu Phi.Continental drift and major rifting (splitting of the
earth's tectonic plates) has exposed sedimentary layers, often millions of
years old. Sự trôi dạt lục địa và sự lún xuống của vỏ trái đất (tách các
mảng kiến tạo của trái đất) đã làm lộ ra các lớp trầm tích thường là hàng triệu
năm tuổi.The geological strata contain
animal remains, including those of our direct ancestors, that were buried and
fossilized through the process of mineralization (minerals replace
organic matter in plant leaves and animal bones). Các địa tầng địa chất
chứa những di cốt động vật, bao gồm cả tổ tiên trực tiếp của chúng ta, đã được
chôn sâu và hóa thạch thông qua quá trình khoáng (tức là quá trình khoáng
chất thay thế các chất hữu cơ trong lá cây và xương động vật).


Trong chuyến viếng thăm đầu tiên của tôi
đến Great Rift Valley, miền nam Etiopia vào năm 1970, tôi đã bị choáng ngợp bởi
sự phong phú trong một số loại hình các di cốt hóa thạch của lợn, voi, linh
dương, khỉ, động vật gặm nhấm, hươu cao cổ, hà mã, ăn thịt, và nhiều loại khác.
Những hóa thạch này sau khi bị mắc kẹt tại nơi chết đã được mang lên những lớp
đất gần mặt đất bởi sự phát triển liên
tục của sự rạn nứt. Quá trình xói mòn cảu tự nhiên, đặc biệt là xói mòn do
nước, đã dần dần làm lộ ra các hóa thạch trên sườn đồi và trong các rãnh và khe
núi. Khi động vật chết hàng triệu năm trước đây, chúng đã được tích hợp vào các
hồ, sông, đồng bằng và đầm lầy. Và dần dần được bao phủ bởi lớp phù sa, đất
sét, cát, những điều kiện lý tưởng cho các hóa thạch.


Sau khi hoàn thành việc đào tạo ở miền nam Ethiopia gần sông Omo, tôi đã được mời tham gia
vào một cuộc thám hiểm đến Ethiopia
đông bắc trong một khu vực được gọi là vùng trũng Afar (hoặc Tam Giác).In 1972 when I joined a couple of French scientists, the
area along the  wash River was unexplored. Năm 1972, khi tôi tham gia
cùng một vài nhà khoa học Pháp, khu vực dọc theo sông Âwash vẫn chưa được khám
phá.Aerial photographs and earlier
geological field work identified ancient strata rich in fossils. Bức ảnh
chụp từ trên không và việc nghiên cứu trước đó địa chất đã giúp xác định nhữnh
lớp địa tầng cổ giàu hóa thạch.After
six weeks of regional survey, I decided the area known as Hadar was the most
promising. Sau sáu tuần của cuộc khảo sát khu vực, tôi cho rằng khu vực
được gọi là Hadar là hứa hẹn nhất. Ở đây, chúng tôi xác định được những di cốt
xương đáng kinh ngạc của các loài động vật hoá thạch mà một tuổi địa chất của chúng
khoảng từ giữa 3 và 4 triệu năm trước. Bởi vì chỉ có vài hominids ( họ
người - tổ tiên của con người) đã được tìm thấy nằm trong khoảng thời gian này,
tôi nghĩ rằng nếu chúng ta có thể xác định vị trí hominids, chúng ta sẽ có thêm hiểu biết về một phân đoạn rất ít
được biết đến trong quá trình tiến hóa của
con người.


Hadar is a truly
beautiful and magical place with deep erosion exposing multicolored layers of
sedimentary rock which had accumulated in and around ancient lakes. Today Hadar
is desert, but the fossil animal remains, as well as studies of fossilized
pollen grains, suggest that in the distant past the area was well-watered and
supported a very diverse collection of animals which thrived in environments
ranging from closed forest to open woodlands and bush.Hadar
là một nơi thật đẹp và huyền diệu với vết xói mòn sâu làm xuất lộn các lớp đá
trầm tích nhiều màu đã tích lũy được trong và xung quanh những cái hồ cổ. Ngày nay,
Hadar là một sa mạc, nhưng những di cốt hóa thạch động vật, cũng như những nghiên
cứu về các hạt phấn hoa hóa thạch, chứng minh rằng trong quá khứ, đây là một
khu vực được tưới nước tốt với một bộ sưu tập rất đa dạng của các loài động vật
vốn phát triển mạnh trong các môi trường khác nhau, từ rừng rậm đến khu vực bìa
rừng và cây bụi.


Khu vực này cách thủ đô của Ethiopia, Addis
Ababa ba đường về phía bắc. Và điều kiện làm việc hết
sức khó khăn. Nhiệt độ thường xuyên lên đến 49 ° C (120 ° F) và nguồn nước duy
nhất của chúng tôi là sông Âwash. Một ngày nghiên cứu bắt đầu từ trước khi mặt
trời mọc.After a small breakfast, we
work in the field until noon when we are driven back to camp by the unrelenting
sun. Sau một bữa ăn sáng đơn giản, chúng tôi làm việc trên công trường
này cho đến trưa khi chúng tôi trở về trại thì mặt trời đã đứng bóng. Sau một
thời gian ngắn làm việc tại một phòng thí nghiệm được che bằng một một tấm vải
dầu, chúng tôi ra cánh đồng ( công trường khai quật) để khảo sát và khai quật trong
hai giờ.After a shower and dinner,
under the brilliant African sky, I usually spend a couple of hours working by
kerosene lamp prior to retiring to my sleeping tent to read. Sau khi tắm
và ăn tối, dưới bầu trời châu Phi rực rỡ, tôi thường dành một vài giờ làm việc
bằng đèn dầu hỏa trước khi nghỉ vào nghĩ trong lều ngủ của tôi để đọc.


Đó là không lâu trước khi tôi là người đầu
tiên tìm thấy dấu vết của một hóa thạch họ người tại Hadar. Năm 1973, sau hai
tháng trong khu vực này, tôi tìm được một khớp gối của một cá thể họ người, mà
hiện nay chúng ta biết là 3,4 triệu năm tuổi. Vào lúc đó, đây là bằng chứng cổ xưa nhất cho một trong những
dấu hiệu các tính năng định nghĩa họ người- “đi thẳng”. Các chi tiết về khớp nối
của phần cuối của xương đùi và
phần trên của xương ống chân,
đã chứng minh mối nghi ngờ rằng các sinh vật sở hữu cái đầu gối này 3,4 triệu
năm trước đây đã di chuyển theo cách rất giống với người hiện đại.


The following
field season I made one of the most important finds in modern
paleoanthropology—the remains of the oldest most complete hominid skeleton ever
recovered. Celebrating the discovery of the diminutive skeleton, presumably a
female, I nicknamed her Lucy after the Beatles's song “Lucy in the Sky with
Diamonds” that was playing in our camp that night, November 30, 1974. Now dated
to 3.2 million years, Lucy has the distinction of being the best-known fossil
hominid ancestor.Trong mùa khai quật tiếp theo tôi đã tìm thấy
một trong những phát hiện quan trọng
nhất của ngành cổ nhân học hiện đại, đó là tìm thấy bộ xương cổ nhất của một cá
thể họ người còn nguyên vẹn. Để kỷ niệm việc phát hiện bộ xương nhỏ bé này, có
lẽ là phụ nữ, tôi đã đặt tên cho cô ấy là Lucy sau khi nghe bài hát "Lucy
in the Sky with Diamonds "của nhóm nhạc The Beatles ở trại của chúng tôi
đêm đó, đêm 30 tháng 1, 1974. Bây giờ với
niên đại lên đến 3.200.000 năm, Lucy là hóa thạch tổ tiên họ người nổi tiếng
nhất.


Sau nhiều mùa khai quật, chúng tôi đã thu thập được hàng trăm
hóa thạch họ người, sau quá trình nghiên cứu lâu dài và gian khổ trong phòng
thí nghiệm, chúng tôi cho rằng chúng rõ ràng là đại diện cho một dạng mới của
tổ tiên con người, một loài mới. Năm 1978 tôi và các đồng nghiệp, đặt tên cho
chúng là loài Australopithecus afarensis. Australopithecus ( "vượn Phương Nam")
là một chi họa người giống như khỉ, đi thẳng, nhưng có bộ não chỉ bằng một phần
tư đến một phần ba kích thước não chúng
ta. Tên loài Afarensis, bắt nguồn từ tên vùng trũng Afar, nơi cô ta (tức Lucy) được
tìm thấy.


Sau một thời gian dài bị gián đoạn do chiến tranh tại khu vực
đông bắc Phi, tôi và đồng nghiệp và tại Viện Nguồn gốc con người ở Berkeley, California
thực hiện một loạt bốn cuộc thám hiểm mới. Lần này nhiều di cốt họ người lại được
thu thập, trong đó có cả hộp sọ cổ xưa nhất và hoàn thiện nhất của một tổ tiên
con người, niên đại lên đến 3 triệu năm tuổi, điều này đã được trình bày rõ
trong tạp chí National Geographic số tháng 3 năm 1996. Những phát hiện chứng
minh sự xác thực của một loài mới mà chúng tôi đã đặt tên trong năm 1978 và mở
rộng hiểu biết của chúng ta về loài hai chân sinh vật này (đi thẳng), nó sở hữu một khuôn mặt và hộp sọ rất giống
vượn. Mặc dù Hadar đã trở thành một trong những di tích chứa đựng hầu hết các có
hóa thạch họ người trong toàn khu vực thung lũng Rift, nhưng phát hiện ngày 02 Tháng 11 1994, đến như là một sự ngạc nhiên
cuối cùng.


Hai
thành viên của đội khảo sát của chúng tôi, cả 2 vốn đều là người của bộ lạc
Afar, đã tìm thấy ở nữa bên trái và bên
phải của một hàm trên. Nó ngay lập tức hiển nhiên đối với chúng tôi nhận thấy
ngay rằng cái hàm trên này rất khác hàm của loài A. afarensis.Thay vì một vòm
miệng cạn hẹp và dài với xương hàm hình chữ “u” có 2 cạnh song song, chiếc hàm
trên được đánh dấu vị trí 666 ở Afar lại có vòm miệng sâu và rộng, xương hàm
với những chiếc răng được xếp theo hình vòm parabol. Thất đáng kinh ngac, những
đặc điểm giải phẫu đã xác định đó là những đặc điểm chỉ có ờ laoi2 người chúng
ta. Thậm chí trong những giấc mơ hoang đường nhất chng1 tọi cũng không nghĩ
rằng lại có thể tìm thấy bất cứ điều gì tương tụ như thế này tại Hadar, một nơi
vốn đã quá nổi tiếng với họ người nguyên
thủy, A. afarensis.


Nhà địa
chất của chúng tôi, sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng và lập bản đồ địa chất khu vực
tìm thầy mảnh xương hàm trên này đã lưu ý rằng các lớp đất này trẻ hơn nhiều so
với các lớp trầm tích chứa A. Afarensis. Một công nghệ giám định niên đại chính
xác, dựa trên việc đo lường lượng khí trơ Agon trong tinh thể núi lửa, được sử
dụng để định tuổi một loạt các lớp tro núi lửa trong các lớp địa chất. Nguyên
lý của nó rất đơn giản, mảnh đá càng cũ thì khí argon được chứa trong các tinh
thể như là kết quả của các phân rã phóng xạ của khoáng sản nhất định càng
nhiều. Thật may mắn là một lớp tro núi lửa nằm trên vị trí chiếc xương hàm chỉ
80 cm (31 in) có thể được sử dụng kỹ thuật agon. Sau khi được phân tích cẩn
thận , lớp tro bụi được khẳng định chắc
chắn có niên đại là 2.330.000 tuổi với sai số 70.000 năm – đây đã là một kết
quả khá chính xác trong ngành cổ nhân học.Điều này có nghĩa rằng chiếc răng hàm
trên đó được ít nhất là 2.330.000 tuổi và thậm chí lớn hơn.


Việc
cẩn thận khảo sát và khai quật trong khu vực này đã cho kết quả là phát hiện
một lượng lớn công cụ đá. Từ những vết mảnh tước và các vết cắt sắc nét, nó
ràng những công cụ, có thể chúng được tạo ra
bởi các cá thể người là chủ nhân của hàm trên đã được phát hiện.
Đáng tiếc là không đủ hàm được bảo tồn để có thể xếp phát hiện mới này vào một
loài cụ thể. Hy vọng rằng, kế hoạch khai quật trong mùa thu năm 1997 sẽ thành
công trong việc tìm kiếm thêm các bộ phận của hộp sọ, để chúng tôi có thể xác
định nó thuộc về loài nào.


Tầm
quan trọng chủ yếu của việc phát hiện vị trí 666 tại Afar là điều này là bằng
chứng cổ xưa nhất cho thấy mối quan hệ giữa những di cốt người và các công cụ
đá. Cho đến khi có phát hiện này, các bằng chứng cổ xưa nhất là 1.900.000 năm.
Do đó, những phát hiện này đẩy lùi các chứng cứ của con người chúng ta hơn
400.000 năm, đóng góp đáng kể cho những hiểu biết của chúng ta về nguồn gốc sớm
nhất của con người.


Tôi tin
chắc rằng các dãy địa chất trong Thung
lũng Rift sẽ tiếp tục cung cấp những đầu mối quan trọng về nguồn gốc con người
về cách thức chúng ta trở thành con người.